Cao Lỗ Vương (được biết đến với nhiều tên gọi khác nhau như Cao Nỗ, Cao Thông, Đô Lỗ, Thạch Thần, hoặc Đại Than Đô Lỗ Thạch Thần) là một nhân vật lịch sử quan trọng trong văn hóa Việt Nam. Ông là một tướng tài của vương triều Âu Lạc dưới thời vua An Dương Vương và có nhiều đóng góp quan trọng trong lịch sử quốc gia.
Theo truyền thuyết, Cao Lỗ xuất thân từ xã Cao Đức, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh ngày nay. Ông nổi tiếng với việc chế tạo ra nỏ liên châu, được gọi là nỏ thần. Loại nỏ này có khả năng bắn nhiều mũi tên một lúc và được sử dụng để chống lại quân địch. Nỏ thần của ông đã trở thành một biểu tượng của sự tài ba và sáng tạo kỹ thuật của Cao Lỗ.
Cao Lỗ cũng đã đóng vai trò quan trọng trong việc tư vấn và khuyên vua An Dương Vương dời đô xuống đồng bằng và xây dựng thành Cổ Loa. Ông được giao nhiệm vụ thiết kế và chỉ huy xây dựng công trình này. Cổ Loa được coi là một công trình kiến trúc vĩ đại và là kết quả của sự cống hiến và khéo léo của Cao Lỗ.
Tuy nhiên, sau khi vua An Dương Vương nhận con gái Mỵ Châu làm vợ cho Trọng Thủy – con trai của quân sư Triệu Đà, Cao Lỗ phản đối và khuyên vua không nên chấp thuận. Mặc dù ông cố gắng bảo vệ vua khỏi sự đánh lừa của Triệu Đà, nhưng cuối cùng ông bị vua xa lánh và phải rời đi tìm nơi ẩn náu.
Khi quân Triệu tấn công Âu Lạc, Cao Lỗ cố gắng ngăn chặn quân địch để vua An Dương Vương có thể thoát khỏi nguy hiểm. Tuy nhiên, do sự phản bội của Mỵ Châu và Trọng Thủy, quân Triệu tiếp cận và cuối cùng vua An Dương Vương cùng Cao Lỗ đều hy sinh trong trận đánh.
